Współczesna sztuka coraz częściej odchodzi od sztywnych klasyfikacji i wyznaczania granic między stylami, gatunkami i kierunkami. Dlatego też czasem trudno odróżnić performance od happeningu.
Obie formy działalności artystycznej są przykładami sztuki żywej lub inaczej sztuki akcji, która w centrum stawia osobę artysty, a nierzadko w sam proces twórczy angażuje również widza. Najczęściej są to działania wizualno-performatywne, które szokują, budzą kontrowersje i zmuszają do myślenia.
Happening jako kierunek pojawił się w latach 1950–1960. Charakteryzuje się nieliniowością narracji i aktywnym uczestnictwem publiczności. Autor-reżyser może opracować kluczowe elementy, jednak nie panuje nad całym procesem. Happening polega w dużej mierze na improwizacji wszystkich uczestników, do których należą także widzowie. Każdy ma prawo do wyrażenia siebie w czasie trwania przedstawienia. W ten sposób happening zamienia codzienność w sztukę i zaciera między nimi granice.
Przykłady:
Performance to widowisko, które odbywa się najczęściej zgodnie z wcześniej zaplanowanym scenariuszem. Ważniejsza jest twórcza realizacja pozycji artysty, a czasami jego bezpośrednia interakcja z widzami. Dla performance’u ogromne znaczenie mają 4 elementy definiujące: miejsce i czas wykonania, sam artysta i relacja z widzem. Ta forma bliska jest sztuce teatralnej, ale tutaj artysta wybiera najbardziej nieoczekiwane miejsca na swoją scenę, a publiczność nierzadko bierze udział w samym przedstawieniu.
Performance to oryginalny i często bardzo prowokujący sposób wpływania na odbiorców. To mieszanka różnorodnych stylów i gatunków, w których występują elementy tańca, malarstwa i gry aktorskiej. Podczas gdy widzowie często postrzegają przedstawienie jako program rozrywkowy, w rzeczywistości ma ono głębokie znaczenie i bardzo często opiera się na indywidualnych przeżyciach twórcy.
Przykłady:
Takie formy działalności artystycznej mogą zadziwiać, szokować, budzić zgorszenie, dyskomfort, a także lęk. Artyści, łamiąc kolejne granice i własne limity, zmuszają widzów do aktywnego uczestnictwa w akcie twórczym. Zwracają też uwagę na palące i aktualne problemy społeczne, wyrażają sprzeciw wobec panujących reżimów i niesprawiedliwości, mówią o okrucieństwie wojny i człowieka, szukają sensu życia. Bez względu na ich styl lub charakter bez wątpienia zmuszają nas do myślenia i kwestionowania tego, co znamy. Tego typu działania rozgrzewają dyskusje na tematy pozostające w sferze tabu.
Przeczytaj też: https://adverther.pl/niezla-sztuka/szkola-baletowa-nauka-czy-sztuka-przetrwania/
Zdjęcie główne: Anna Shvets/pexels.com