Choć prym nadal wiodą mężczyźni, to niezmiennie od wielu lat literatura daje nam kolejne utalentowane autorki i wspaniałe bohaterki, z którymi możemy się utożsamiać.
O kobietach w literaturze można by napisać całą książkę albo nawet kilka tomów. To temat różnorodny i szeroki, bo każda literatura kształtowana jest przez inną kulturę i charakterystyczne dla niej elementy i zjawiska. Co za tym idzie, również bohaterki literackie prezentują cały wachlarz postaw i archetypów. Dlatego nie pokusimy się o wyczerpanie tematu, a jedynie nakreślenie kilku sylwetek ciekawych i silnych bohaterek.
Na przestrzeni wieków zmieniały się standardy kobiecego piękna, zasady zachowania kobiet, ich rola w społeczeństwie oraz prawa, jakie im przysługiwały. Wszystko to znalazło odzwierciedlenie w literackich portretach bohaterek kolejnych epok.
Kobiety z początku były więc głównie żonami, kochankami, matkami. Później w średniowieczu stały się też damami w opałach, płcią słabszą, kusicielkami i symbolem grzechu. Epoka romantyzmu zrodziła wiele bohaterek pięknych, wrażliwych i idealnych, ale też okrutnych manipulatorek, które za nic mają męskie westchnienia. Potem zaczęły pojawiać się pierwsze kobiety fatalne oraz waleczne emancypantki z własnym zdaniem, a miejsce arystokratek zajmowały kobiety z ludu i nizin społecznych.
Bardzo często w centrum książkowych historii stoją kobiety waleczne, odważne, niezależne i postępujące zgodnie ze swoimi ideałami, a także bohaterki, które z większym lub mniejszym powodzeniem łączą w sobie wiele ról – matek, liderek, żon, kochanek, aktywistek. Słaba płeć? Nie na naszej liście!
Scarlett można kochać lub nienawidzić, ale nie można nie podziwiać jej siły i wytrwałości. Przeżyła wojnę, śmierć bliskich i deprywację, a mimo to nie poddała się. Jest piękna i zna swoją wartość, po mistrzowsku wykorzystuje swoje kobiece uroki i manipuluje ludźmi. Wie, jak osiągnąć swój cel i za nic ma opinię społeczeństwa. Jej postać stała się inspiracją i przykładem dla wielu kobiet.
Jedna z najbardziej znanych bohaterek w literaturze. Przenikliwa, inteligentna i dowcipna Lizzie jest przykładem silnej kobiety w patriarchalnym społeczeństwie: nie może zmienić stanu rzeczy, ale pragnie odnaleźć swoje miejsce w istniejącym porządku. Jest oddana rodzinie i swoim ideałom, ponad wszystko ceni szczerość i uczciwość. Nic więc dziwnego, że ironiczna panna Bennet zdobyła nie tylko serce Darcy’ego, ale też kolejnych pokoleń czytelniczek na całym świecie.
Anna to zdecydowanie postać niedoskonała. Zamężna kobieta, która zakochuje się w młodszym mężczyźnie, jednak ma odwagę odejść od męża, choć konsekwencje tej decyzji będą dla niej tragiczne. W imię miłości jest gotowa stanąć do walki z pruderyjnym i zakłamanym społeczeństwem, które potępia jej postępowanie i skazuje kobietę na ostracyzm towarzyski.
Anna jest też kochającą matką, która z determinacją walczy o prawo do kontaktów z własnym dzieckiem.
Bułhakow stworzył obraz idealnej kobiety u boku geniusza. Małgorzata inspiruje, podziwia, kocha, troszczy się, a nawet zaprzedaje duszę diabłu, by ocalić ukochanego Mistrza. Jako wściekła czarownica mści się na ludziach, którzy ośmielili się go skrzywdzić. Swoją siłą i odwagą zyskała szacunek samego szatana i ostatecznie osiągnęła swój cel: zjednoczenie z Mistrzem i spokojne życie we dwoje.
Poznajemy ją jako 11-letnią dziewczynkę i obserwujemy, jak z biegiem lat zmienia się i dojrzewa, stając się dorosłą kobietą. Sympatyczna i gadatliwa sierota pozostaje wielką optymistką pomimo krzywd, których doznała w przeszłości. Dziewczyna jest pracowita, opiekuńcza i oddana przyjaciołom. Nie boi się postawić na swoim i walczyć o tych, których kocha.
Marinina wykreowała postać z wyglądu przeciętną, choć nie pozbawioną kobiecości, ale o niebanalnym i głębokim wnętrzu. Kamieńska jest inteligentna, wrażliwa, skłonna do refleksji nad otaczającym ją światem. Jej błyskotliwe spostrzeżenia odsłaniają fałsz i zepsucie współczesnej Rosji. Bohaterka (podobnie jak sama autorka) często doświadcza dyskryminacji i lekceważenia ze strony mężczyzn, jednak nie poddaje się i ostatecznie zawsze udowadnia swoją wartość.
Mając za sobą trudne dzieciństwo, Lisbeth jest introwertyczna i aspołeczna. Szczególnie wrogo nastawiona jest do mężczyzn, którzy źle traktują kobiety. Lis czerpie ogromną przyjemność z ich ujawniania i karania. Właśnie ta walka bohaterki z okrutnymi i zdeprawowanymi mężczyznami stanowi główny motyw całej trylogii. Co ciekawe, inspiracją dla tej postaci była Pippi Pończoszanka z książek Astrid Lindgren.
(źródło: filmweb.pl)
Piękna i potężna Yen budzi ogólny podziw, szacunek, a nawet lęk. Jednak w odróżnieniu od innych czarodziejek, cena, jaką przyszło jej zapłacić za moc, okazuje się zbyt wysoka. Yennefer jest więc kobietą, która utraciła coś ważnego i z determinacją stara się to odzyskać, by spełnić swoje pragnienie i zostać matką. Ostatecznie w tej roli realizuje się, biorąc pod swoje skrzydła Ciri.
(źródło: netflix.pl / screen z serialu „Wiedźmin”)
Współczesne bohaterki literackie to postacie złożone i wielowarstwowe, a nie czarno-białe i idealne. Zdecydowanie częściej są silne i próbują wywalczyć sobie miejsce w świecie zdominowanym przez mężczyzn. Nie czekają już na ratunek jak średniowieczne damy, ale biorą sprawy w swoje ręce. Ich ustami autorki (a także autorzy) poruszają problemy i sprawy ważne, opowiadają własne historie i zabierają głos w aktualnych dyskursach społecznych.
Zdjęcie główne artykułu: fot. Oliver Rossi / Stone / Getty Images
