Jerzy Pilch – prozaik, publicysta, dramaturg, scenarzysta. Urodzony 10 sierpnia 1952 w Wiśle, zmarł 29 maja 2020 w Kielcach. Pisarz o ironicznym, a zarazem pełnym szacunku podejściu do niedoskonałości świata i ułomności zamieszkujących go ludzi. Oto najważniejsze dzieła w jego twórczości.
Literacki debiut pisarza, za który otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Zbiór dziesięciu opowiadań z wątkami autobiograficznymi i autotematycznymi. Czytelnik nie znajdzie tu jednak fabuły jako takiej. Jest to raczej swoista zabawa słowem, dowcip i wyjątkowy klimat czasów PRL-owskich. Przedsmak późniejszej twórczości Pilcha.
Bez wątpienia jedna z popularniejszych powieści Jerzego Pilcha. Fabuła skupia się na postaci Gustawa – niespełnionego pisarza i kobieciarza. Bohater otrzymuje w pracy zadanie zaopiekowania się gościem ze Szwecji. Tak rozpoczyna się ich barwna wędrówka ciemnymi uliczkami Krakowa lat 80. urozmaicona koniakiem, papierosami i historiami o dawnych miłosnych podbojach. Powieść pełna jest złośliwego humoru, parodii i groteski, a całość autor opowiada z ironicznym dystansem.
„Spis cudzołożnic” to jedna z dwóch powieści Pilcha, które doczekały się adaptacji filmowej.
Zbiór opowiadań-felietonów. Według wielu krytyków to właśnie ta książka jest najlepsza i najbardziej reprezentatywna dla twórczości Pilcha. Autor wywołuje prawdziwy zachwyt fanów, łącząc ironiczną aktualność gazetowego eseju z filologiczną elegancją literackiej gry z czytelnikiem. Tematy tekstów są naprawdę różne – może to być wyznanie miłości do kota lub instrukcje porządkowania rzeczy w domowej biblioteczce czy rewelacje na temat piłki nożnej.
„Pod Mocnym Aniołem” to smutne i zabawne, autentyczne, a zarazem groteskowo absurdalne wyznanie rozgoryczonego pijaka-pisarza. To przejmująca historia o nałogu i samotności, ale też o miłości i nadziei na ocalenie. Życie głównego bohatera, Jurusia, i jego towarzyszy dzieli się na nierówne segmenty: dom, w którym starają się prowadzić normalną, „trzeźwą” egzystencję oraz klinikę, w której są leczeni z alkoholizmu. Pilch z właściwą sobie swadą wciąga nas w labirynt umysłu deliryka.
Powieść została nagrodzona najbardziej prestiżową Nagrodą Literacką Nike. Na jej podstawie powstał także głośny film w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego.
Tytułowym miastem utrapienia jest Warszawa. To tu żyje główny bohater powieści, Patryk Wojewoda. Młody mężczyzna pewnego dnia odkrywa dar rozumienia PIN-ów bankomatowych i w efekcie coraz więcej czasu spędza na ulicach miasta, wsłuchując się w kody. Całość przeplatana jest wątkami rodzinnymi Wojewodów, a także miłosnymi perypetiami Patryka. W powieści nie brakuje także autorskich dygresji i celnych komentarzy dotyczących otaczającej nas rzeczywistości.
Zbiór luźno powiązanych ze sobą opowiadań, w których autor snuje dygresje i opowiastki o dzieciństwie, dorosłości, kobietach. Narrator skacze między wątkami, pozostawiając czytelnika z lekkim niedosytem i niedomówieniami. Mimo to, styl i klimat opowiadań jest piękny i nostalgicznie odległy, a narracja wciąga bez reszty.
Wspaniała podróż do dawnego Krakowa pełna literackich anegdot, dygresji i błyskotliwych spostrzeżeń. Doskonałe podsumowanie twórczości Pilcha, świadectwo jego niezwykłego stylu i wrażliwości na świat.
Zdj. główne: Ben White/unsplash.com
