Niepozorna i niewielka kaseta magnetofonowa zrewolucjonizowała rynek muzyczny ponad pół wieku temu. Dziś po latach powraca i jest prawdziwym rarytasem dla audiofilów.
Kaseta królowała niepodzielnie praktycznie do początku 2000 roku, zastępując płyty winylowe i taśmy szpulowe. Dziś każdy posiadacz smartfonu ma nieograniczony dostęp do nieskończonej bazy utworów muzycznych, jednak panująca moda na lata 80. i 90. sprawiła, że kasety magnetofonowe znów pojawiają się na sklepowych półkach i zyskują popularność także wśród młodego pokolenia miłośników muzyki.
Wynalezienie kasety magnetofonowej zawdzięczamy holenderskiemu inżynierowi Lou Ottensowi pracującemu dla firmy Philips. Przed pojawieniem się kasety kompaktowej muzyki słuchano głównie na magnetofonach szpulowych. Urządzenie było duże, a taśmę na szpuli trzeba było ręcznie nawijać. Do tego była odsłonięta i łatwo ulegała uszkodzeniu.
Pewnej nocy Ottens chciał posłuchać muzyki, ale taśma ze szpuli bez przerwy się rozwijała i musiał ją nawijać. Następnego ranka przyszedł do pracy z pomysłem stworzenia wygodniejszego i bardziej kompaktowego nośnika audio. Wzorem wielkości i kształtu przyszłej kasety był drewniany klocek, który Ottens przyniósł swojemu zespołowi. Mieścił się w kieszeni kurtki i taka miała być też kaseta.
Przełomowym wydarzeniem dla branży muzycznej były Targi Elektroniki Użytkowej w Berlinie w 1963 roku, podczas których firma Philips zaprezentowała pierwszą kasetę kompaktową. Miała prostokątną, plastikową obudowę o wymiarach 10 × 6 × 1,2 cm, wewnątrz znajdowała się taśma o szerokości 3,81 mm, która pozwalała nagrywać do 30 minut dźwięku z każdej strony. Nowy produkt szybko zyskiwał popularność w Europie i Stanach Zjednoczonych, a później także w krajach ZSRR.
Pomysł inżynierów Philipsa opierał się na wynalazku Radio Corporation of America, które stworzyło kasetę RCA Sound Tape Cartridge. Była to pierwsza próba umieszczenia taśmy szpulowej w zwartej formie. Kaseta miała wymiary 12,7 × 17,7 cm, wewnątrz znajdowały się dwie szpule i ta sama taśma, która była używana w starym magnetofonie szpulowym. Jednak kaseta RCA nie podbiła rynku, ponieważ można było odtwarzać ją tylko na specjalnym sprzęcie.
W 1966 roku firma Philips rozpoczęła masową produkcję kaset i magnetofonów. Następnie opatentowała technologię i uczyniła ją bezpłatną oraz dostępną dla wszystkich producentów. Nowy format kaset szybko stał się światowym standardem.
Wytwórnie płytowe zaczęły wydawać albumy na kasetach. Jako jedni z pierwszych nagrali swoje piosenki na taśmie magnetycznej amerykańscy wykonawcy Nina Simon, Eartha Kitt i Johnny Mathis, a także brytyjski gitarzysta zespołu The Rolling Stones, Keith Richards.
Producenci elektroniki wciąż udoskonalali nowy format muzyczny i dążyli do poprawy dźwięku, ponieważ głównym problemem kaset była ich jakość – gorsza niż w przypadku płyt winylowych i taśm szpulowych. I tak w 1971 roku amerykańska firma Advent Corporation zaprezentowała pierwszy Magnetofon Hi-Fi Advent Model 201 z redukcją szumów Dolby. Był to początek ery wysokiej jakości kaset.
Philips również zmodernizował swoje modele: wydłużył czas odtwarzania kasety do 90 minut z każdej strony, zbliżył jakość dźwięku magnetofonów kasetowych do wymagań Hi-Fi i w 1973 roku wydał swój pierwszy magnetofon Hi-Fi/stereo. Jednak według Lou Ottensa idealne urządzenie do kaset nie zostało opracowane przez jego zespół, ale przez Sony. W 1979 roku Sony wypuściło na rynek pierwszy przenośny odtwarzacz kaset, czyli walkmana. Od tego momentu muzyki można było słuchać dosłownie wszędzie.
Kasety nie tylko sprawiały, że słuchanie muzyki było wygodniejsze, ale pozwalały tworzyć własne albumy, nagrywać utwory z koncertów na żywo, wymieniać muzykę z przyjaciółmi. Ludzie szybko zaczęli tworzyć własne, niepowtarzalne składanki muzyczne z ulubionymi utworami i wykonawcami. Kaseta stała się sposobem na wyrażenie siebie i swoich emocji.
Oprócz tego muzyki można było słuchać w samochodach. Ponieważ pierwsze radioodtwarzacze samochodowe pojawiły się już w 1964 roku, kierowcy szybko przestali być uzależnieni od tego, co oferowało radio. Każdy mógł zabrać w podróż ulubionych wykonawców i ich albumy.
Wraz z pojawieniem się formatu CD kasety zaczęły tracić popularność, by w końcu prawie całkowicie zniknąć z rynku. Prawie, ponieważ podobnie jak płyty winylowe stały się rzadkim przedmiotem kolekcjonerskim dla największych fanów muzyki.
Obecnie sprzedaż kaset magnetofonowych rośnie, a one same znów stają się nośnikiem chętnie wybieranym przez współczesnych artystów. Na przykład w Wielkiej Brytanii najlepiej sprzedającym się albumem na kasetach w pierwszej połowie 2018 roku był „Golden” Kylie Minogue. Potem prowadzenie przejęła Ariana Grande z albumem „Thank U, Next”.
Do częściowego, choć niezbyt spektakularnego powrotu kaset przyczynia się moda na lata 80. i 90. Nostalgię czuć w popularnych filmach i serialach, a także aktualnych trendach odzieżowych. I choć najmłodsze pokolenie nie może pamiętać tych czasów, to przynajmniej w ten sposób w ich świadomości zaistnieje mała kaseta magnetofonowa, która uczyniła muzykę wolną.
Zdj. główne: Volodymyr Hryshchenko/unsplash.com
