Zaczynali jako trio, kontynuowali jako duet. Artystyczna warszawska grupa Twożywo przez lata prowokowała, szokowała i zmuszała odbiorców do myślenia.
Oficjalna nazwa grupy zawiera nieprzypadkowy błąd ortograficzny, który był zmorą wszystkich korektorów prasowych. Twożywo jest neologizmem, który łączył w sobie bliskie twórcom pojęcia: „życie”, „tworzenie” i „tworzywo”.
W 1995 roku zaczynali pod nazwą Pinokio w składzie: Mariusz Libel, Krzysztof Sidorek i Robert Czajka, który po trzech latach działalności opuścił grupę. Pozostali członkowie kontynuowali działalność jako Twożywo. Do swoich akcji często angażowali znajomych, którzy np. pomagali rozklejać wlepki i plakaty.
Grupa znana była ze swoich prowokacyjnych prac i działań w przestrzeni miejskiej. Wykorzystywała różne techniki niskobudżetowe takie jak wlepki, szablony, spraye i plakaty wykonane własnoręcznie na sitodruku. Twożywo organizowało także happeningi, prowadziło audycje radiowe w radiu Mazowsze i działało aktywnie w Internecie.
Sidorek i Libel nigdy nie uważali się za artystów, a swoich prac nie określali mianem sztuki. Często polemizowali z łatkami, które przyklejali im krytycy.
W 2000 roku firma AMS udostępniła grupie billboardy w Warszawie – najpierw jeden na ulicy Waryńskiego, potem kolejne dwa na ulicy Kopernika i Koszykowej. Prace publikowane regularnie w tej przestrzeni zostały objęte wspólną nazwą „Galeria Zewnętrzna AMS”. W ramach projektu opublikowano najbardziej rozpoznawalne dzieła Twożywa: „Prawdziwych przyjaciół poznaje się w supermarkecie”, „Platon czekoladowy baton. Piękny, dobry, prawdziwy” czy „Kiedy wreszcie będzie wojna”.
Oprócz swoich prac grupa publikowała na billboardach projekty innych artystów, np. „Kocha, lubi szanuje” Doroty Podlaskiej czy „Pan telewizor serwuje terror emocjonalny” Bartłomieja Felczaka.
Grupa tworzyła także słuchowiska radiowe, filmy animowane i projekty netartowe. Te ostatnie były interaktywne i zachęcały odbiorców oraz innych artystów do aktywnego uczestnictwa. Internauci mogli nadsyłać swoje prace na proponowane przez Twożywo tematy, np. „Nuda”, „Zło jest dla mas”, „Alternatywa dla narkotyków”. Najlepsze prace były umieszczane na stronie internetowej grupy.
Głównym celem netartowych projektów było zachęcenie ludzi do myślenia i działania, a także pomoc mniej znanym artystom w dotarciu do szerszego grona odbiorców.
Działalność Twożywa była silnie zaangażowana w sprawy społeczne. Grupa podejmowała takie tematy ja konsumpcjonizm, materializm, religia, ksenofobia i problemy egzystencjonalne. Młodzi twórcy lubili poezję wizualną, aliteracje i efektowną typografię. Nierzadko bawili się formą i manipulowali tekstem, zmuszając odbiorców do krytycznej oceny rzeczywistości.
Ulubionym miejscem działalności Twożywa była oczywiście otwarta i niczym nieograniczona przestrzeń publiczna – komunikacja miejska, reklama uliczna, ściany budynków – która dawała twórcom możliwość dotarcia do wszystkich grup społecznych.
Inspiracjami dla Twożywa były m.in. pop-art, futuryzm, konstruktywizm, poezja konkretna, PRL-owskie plakaty i współczesna reklama.
Z pozoru neutralny billboard, który przedstawiał mężczyznę patrzącego w niebo, wywołał wiele kontrowersji i zamieszania. Wszystko za sprawą nieszczęśliwego zbiegu okoliczności. Trzy dni po publikacji pracy doszło do ataku terrorystycznego na World Trade Center. Obraz nabrał wydźwięku mocno wojennego i spotkał się z falą krytyki.
Co więcej, znajdował się w bliskim sąsiedztwie ambasady amerykańskiej, która zażądała jego usunięcia. W efekcie grupa zdecydowała się na usunięcie z projektu słowa „wojna”.
Praca ma formę fikcyjnej reklamy stworzonej z przezwiska filozofa oraz trzech głównych idei w jego naukach – piękna, dobra i prawdy – przerobionych na przymiotniki, stanowiące zalety batona. Twórcy pokazują w ten sposób, że nawet filozoficzne idee w odpowiednim opakowaniu mogą stanowić atrakcyjny produkt.
Przedstawia trzy postacie w formie prostych ikon graficznych – dwoje dorosłych trzyma między sobą odwróconą postać dziecka. Całość opatrzona jest podpisem: „Najlepszych przyjaciół poznaje się w supermarkecie”. Obraz jest krytycznym komentarzem do kultury konsumpcyjnej i materializmu, sugerując, że prawdziwa przyjaźń jest czymś, co można kupić, towarem, produktem.
To cykl szesnastu kilkuminutowych animacji, pokazujących życie Kapitana Europy, czyli ożywionej i sympatycznej gwiazdki w czapce. Filmiki podejmują krytykę kultury konsumpcyjnej, współczesnego hedonizmu, politycznej nowomowy, podziałów ekonomicznych i zjawiska kontrkultury. Projekt początkowo udostępniony był w Internecie, później trafił do kin i galerii.
Formalnie Twożywo zakończyło swoją działalność w 2011 roku. Ostatnim wspólnym projektem duetu jest książka „Plądrujemy ruiny rzeczywistości”, którą skomponowali i opracowali graficznie.
Przeczytaj również o tym, jak zwiedzać, żeby nie zbankrutować.
Zdjęcie główne artykułu: fot. Ruediger Hirt / EyeEm / Getty Images
